«Օբսիդիանի ծիածանվող տեսակը հանդիպում է միայն Վանա լճի ափերին»

Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ԳԱԱ երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտի Հովհաննես Կարապետյանի անվան երկրաբանական թանգարանը նախապատրաստվում է յուրովի: Նշենք, որ թանգարանում 2012-ից բացվել է Արա Դիլդիլյանի անվան միներալների սրահը, որտեղ ցուցադրվում է ամերիկահայ կոլեկցիոների նվիրաբերած միներալների ողջ հավաքածուն: Թանգարանի վարիչ ԳԱՅԱՆԵ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ հավաքածուն ստեղծելու համար մեծ դեր է խաղացել հայրենիքում` Մարզվան քաղաքում 1910-ին բացված թանգարանը: Թանգարանի տնօրենի անցկացրած էքսկուրսիան շրջադարձային է եղել 12-ամյա Արայի համար:
Գողտրիկ այս պատմության մանրամասները 2015-ին կներակայացվեն երկրաբանական թանգարանի այցելուներին: Տեսանյութի պատրաստմանը աջակցել են մի խումբ հայորդիներ, թուրքեր, ինչպես նաև նվիրատուի քրոջ որդին` Հարավային Կոնեկտիկուտի պետական համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնի վարիչ, դոկտոր, պրոֆեսոր, հայտնի ցեղասպանագետ Արմեն Մարսուբյանը: «Նվիրատուի տունը դեռևս կանգուն է, այնտեղ թուրքեր են բնակվում: Մարզվանի թանգարանը, որ այդպես խանդավառել է նրան, նախնական տվյալներով, եռահարկ է: Հաջողվել է կապ հաստատել թանգարանի տնօրենի աղջկա հետ, որը որոշ տեղեկություններ կտրամադրի: Կուզեի իմանալ` ինչպիսին են ներսի հարդարանքը, թեմատիկ դասավորությունը, ինչ միներալներ են ցուցադրվել»,- ասաց Գայանե Գրիգորյանը։ Անդրադառնալով «Առանձնանո՞ւմ են արդյոք Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանների քարատեսակները» հարցին` պատասխանեց. «Իհարկե կան տարբերություններ. օրինակ` հրաբխային ապակու` օբսիդիանի ծիածանվող տեսակը հանդիպում է միայն Վանա լճի ափերին: Հայկական անվանումը վանակատ է: «Ծիածանվող օբսիդիան» դեռ չենք գտել մեզ մոտ, բայց կա Արևմտյան Հայաստանում: Այլ տեղեկություն չունենք: Այնտեղից նմուշներ բերել չենք կարող, արգելված են նաև մեր մասնագետների ուսումնասիրությունները»: Թեև թանգարանն ունի յուրօրինակ մի նմուշ Թուրքիայից։
«Թանգարանային գիշեր» ծրագրի շրջանակում այս տարի երկրաբանության թանգարանում ցուցադրվել է ոսկերիչ-դիզայներ Նուռի (Արման Դավթյան) «Արրատա» ստեղծագործությունների շարքը: Դիզայները թանգարանին նվիրել է Արարատ լեռան գագաթից բերված մի նմուշ: ՈՒսումնասիրությունները ցույց կտան, թե ինչ գոյացություն է, ինչպիսի լավաներ են հոսել Արարատի գագաթին:
Հետաքրքրո՞ւմ է արդյոք երկրաբանության թանգարանը թուրք մասնագետներին: Զրուցակիցս ասաց, որ ակադեմիայում գիտաժողովներին մասնակցող արտասահմանյան մասնագետները հաճախ են այցելում թանգարան: Այս տարի հերթական այցի ժամանակ, այն պահին, երբ ներկայացվել է թանգարանում ցուցադրվող Արարատի մակետն ու նշվել, որ յուրաքանչյուր հայ իրենն է համարում Բիբլիական Արարատը, թեկուզ և դեռ գտնվում է սահմանի այն կողմում, ակնարկին անմիջապես հաջորդել է ներկաներից մեկի արձագանքը` ինչո՞ւ եք այդպիսի բան ասում, մենք կարծում ենք, որ այդ սարը մերն է: Պարզվել է, որ նա ազգությամբ թուրք է, գիտաժողովին մասնակցել է որպես Թուրքիայի ներկայացուցիչ:
Գայանե Գրիգորյանը հավելեց նաև, որ Արմեն Մարսուբյանը ցեղասպանության թեմայով ցուցահանդեսներ է կազմակերպել Թուրքիայի մի շարք քաղաքներում, ներկայացնելով Մարզվանի նախկին բնակիչների լուսանկարները։ 2015-ի ապրիլին սույն ցուցահանդեսը կբացվի նաև Ցեղասպանության ինստիտուտ-թանգարանում։

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ